Rechten en plichten
De Grondwet is de belangrijkste wet in Nederland kennen en die geldt voor iedereen. In artikel 1 van de Grondwet staat dat niemand op grond van zijn huidskleur, afkomst, geslacht of leeftijd gediscrimineerd mag worden. In artikel 7 staat dat je recht hebt op vrijheid van meningsuiting.
Nederland heeft het Verdrag voor de Rechten van het Kind ondertekend. Dit verdrag gaat over een aantal belangrijke rechten van kinderen en jongeren, zoals het recht op liefde en zorg, op onderwijs en een eigen mening.
Minderjarig – meerderjarig
Iedereen van 18 jaar en ouder is meerderjarig. Ben je jonger en ongetrouwd, dan ben je minderjarig. De rechten en plichten van minderjarigen zijn anders dan die van meerderjarigen.
Als minderjarige sta je onder gezag of voogdij van je ouder(-s) of voogd. Zij verzorgen je, voeden je op en nemen beslissingen over jou. Je hebt hun toestemming nodig om bepaalde dingen te doen. De onderhoudsplicht van je ouder(-s) of voogd loopt tot je 21e. Tot deze leeftijd zijn je ouders dus verplicht je te onderhouden.
Als minderjarige alleenstaande moeder kun je de kinderrechter vragen om je ‘meerderjarig’ te verklaren. Zo kun je zelf het gezag over je kind uitoefenen.
* Informatie over rechten en plichten van kinderen en jongeren: de Kinderombudsman en Kinderrechten
* Informatie over wat je moet regelen als je 18 wordt: Rijksoverheid
stemmen benoemen
Juridisch Jongeren Coaches
Als je juridische vragen hebt kan je terecht bij de Juridisch Jongeren Coaches (JJC’s) van perMens. Zij ondersteunen en coachen jongeren en jongvolwassenen die vastlopen in juridische en financiële situaties. Ben je tussen de 16 en 27 jaar? Dan kan je gratis geholpen worden! Ze kunnen je onder andere helpen met de volgende hulpvragen:
​
-
Wonen (problemen met de verhuurder)
-
Onderwijs (onenigheid met DUO, onterechte uitschrijvingen)
-
Werk (onterecht ontslag, onduidelijke contracten, plichten van werkgever die niet worden nagekomen)
-
Financiën (CJIB, Boetes, lichte administratie, belastingen e.d. waar de student het niet mee eens is, studiefinanciering)
Door de coaching wordt de kennis en het inzicht van de jongeren bevordert, wat zorgt voor meer zelfstandigheid en ervoor zorgt dat je zaken sneller op orde zal hebben. Een JJC ondersteunt ook partners in de wijk en werkt met hen samen, onder meer door kennisdeling in workshops op scholen en binnen het jongerenwerk. De JJC heeft geen wachtlijsten en kan dus sneller geholpen worden. De hulp is laagdrempelig; je kan gewoon appen of bellen met een vraag!
Neem ook een kijkje op hun Insta! https://www.instagram.com/juridischjongerencoach/
Geweld, pesten en discriminatie
Slachtoffer van discriminatie
In artikel 1 van de Nederlandse grondwet staat dat iedereen recht heeft op gelijke behandeling. Discriminatie is dus bij wet verboden.
Ben je gediscrimineerd? Pik het niet en kom in actie!
Informatie en hulp bij melden discriminatie:
*MiND (Meldpunt Online Discriminatie)
*De Kinderrechten helpdesk
*Meldpunt Discriminatie Regio Amsterdam
In aanraking met politie
* Informatie en hulp als je bent opgepakt: Vraaghetdepolitie
* Informatie en hulp als je bent veroordeeld: Rijksoverheid
* Informatie en hulp als iemand in je omgeving crimineel is Slachtofferhulp.
* Informatie over Bureau HALT en de taakstraf vind je hier
* Informatie over het proces van Jeugdstrafrecht: Rechtspraak
Ouders gaan scheiden
Echtscheiding, voogdij en ouderlijk gezag
* Informatie over rechten bij echtscheiding ouders: Ouders uit Elkaar
* Informatie over rechten van pleegkinderen Pleegzorg.
* Informatie over ouderlijk gezag en voogdij: Rijksoverheid
Politiek en stemrecht
Iedere Nederlander vanaf 18 jaar heeft kiesrecht (‘stemrecht’) en kan gaan stemmen bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer, Provinciale Staten, Gemeenteraad en het Europees Parlement.
Stemmen is niet verplicht. Om te bepalen voor welke partij je gaat stemmen, kun je je verdiepen in de programma’s van de partijen zelf. Op internet vind je een aantal tools die je kunnen helpen om je keus te bepalen, zoals de Stemwijzer.
Vanaf je 14e kun je lid worden van een politieke partij. Je kunt passief of actief lid zijn. Als passief lid betaal je alleen contributie. Als actief lid betaal je contributie en doe je ook van veel voor de partij. Via je partij kun je proberen om invloed uit te oefenen om dingen die je belangrijk vindt voor elkaar te krijgen in je stadsdeel, stad of in de landelijke politiek.
Vanaf je 18e kun je je verkiesbaar stellen voor bijvoorbeeld de gemeenteraad of tweede kamer en zelfs een eigen politieke partij oprichten.
* Informatie over kiesrecht en stemrecht: Prodemos
* Informatie over lid worden van een politieke partij krijg je bij de partijen zelf.
* Informatie over het oprichten van een politieke partij: Rijksoverheid
Kieswijzers om je politieke keuze te bepalen: Stemwijzer en Kieskompas.
Rijbewijs
Om een motorvoertuig te mogen besturen heb je een rijbewijs nodig.
Iedereen van 18 jaar of ouder die voor het eerst zijn rijbewijs haalt, is 5 jaar lang ‘beginnend bestuurder’. Voor 16- en 17-jarigen is dat 7 jaar vanaf het halen van het eerste rijbewijs.
Voor een brommerrijbewijs mag je op je 15e beginnen met rijlessen. Op je 16e mag je examen doen.
Voor het autorijbewijs B mag je vanaf je 17e verjaardag rijexamen doen. Als je voor je 18e je rijbewijs haalt, mag je binnen Nederland onder begeleiding van een ervaren bestuurder rijden.
Voor het motorrijbewijs kun je examen doen vanaf je 18e. Je mag met dit rijbewijs vanaf je 18e zelfstandig rijden in binnen- en buitenland.
Een rijbewijs kan om verschillende redenen ook worden ingetrokken.
In sommige landen buiten de Europese Unie is een Internationaal Rijbewijs verplicht. Handig om te hebben dus, als je in zo’n land een auto wilt huren. Een Internationaal Rijbewijs koop je bij de ANWB.
* Informatie over het beginnersrijbewijs: Rijksoverheid
* Informatie over rijbewijs en rijexamen: Rijksoverheid
* Informatie aanvragen rijbewijs bij Stadsdeel Noord vind je hier
* Informatie over het Internationaal Rijbewijs: ANWB
Contract en CAO
Als je een baan hebt gevonden, onderteken je een arbeidscontract of arbeidsovereenkomst. Doe dat niet klakkeloos: controleer altijd of de voorwaarden in je contract kloppen.
Je hebt contracten voor onbepaalde tijd (beter bekend als ‘vast contract’) en contracten voor onbepaalde tijd (‘tijdelijk contract’). Een tijdelijk contract loopt op een afgesproken datum af zonder dat je hoeft op te zeggen. Een tijdelijk contract kan ook verlengd worden.
In een contract kan een proeftijd opgenomen worden. Dat is een periode vanaf de ingangsdatum van je contract waarin er voor jou en je baas geen opzegtermijn geldt. Heb je een arbeidscontract voor korter dan twee jaar, dan is je proeftijd maximaal een maand. Bij een arbeidscontract van langer dan twee jaar geldt een proeftijd van maximaal twee maanden. Een proeftijd moet altijd schriftelijk worden vastgelegd en is voor beide partijen gelijk. Tijdens je proeftijd mag je werkgever je zonder opzegtermijn ontslaan. Hij hoeft geen reden voor het ontslag op te geven, tenzij je erom vraagt.
Vakbonden en werkgevers maken voor verschillende sectoren op de arbeidsmarkt gezamenlijke afspraken over bijvoorbeeld loon en vakantie. Die leggen ze vast in een Collectieve Arbeidsovereenkomst (CAO). Werk je in een sector met een CAO, dan moeten de afspraken in je contract kloppen met de afspraken die in de CAO voor jouw sector staan. Niet alle sectoren hebben een CAO. Je vakbond kan je meer informatie geven.
Als je zelf ontslag neemt, schrijf dan een ontslagbrief en houd je aan de opzegtermijn, tenzij je met je werkgever iets anders hebt afgesproken.
* Informatie over arbeidscontracten, proeftijd en en CAO’s: FNVjong en CNVjongeren.
* Informatie over rechten en plichten als werknemer: Rijksoverheid.
Ontslag en problemen op het werk
Bij ontslag moet je werkgever altijd een geldige reden voor ontslag geven.
Zwangerschap, handicap of geloofsovertuiging zijn GEEN geldige redenen voor ontslag, ook niet in de proeftijd. Je kunt tegen ontslag wegens zwangerschap, handicap of geloofsovertuiging bezwaar aantekenen wegens discriminatie.
Zit je niet meer in je proeftijd, dan bepaalt het soort contract dat je hebt hoe het zit met ontslag.
Beëindiging van een tijdelijk contract is alleen mogelijk als jij en je werkgever daar allebei mee instemmen of als je om dringende redenen wordt ontslagen, bijvoorbeeld op staande voet.
Als je een vast contract hebt, dan moet de werkgever, maar jij als werknemer ook, je houden aan een opzegtermijn.
* Informatie over opzegtermijnen bij ontslag: Rijksoverheid.
* Informatie over gegronde redenen voor ontslag: Rijksoverheid
* Informatie en hulp bij ontslag kijk op Juridisch Loket
* Informatie en hulp bij een arbeidsconflict kijk op Juridisch loket
* Informatie over ontslag en discriminatie: Werk.nl
Belastingen
Heb je een vakantiebaan of een bijbaan? Kijk dan of je belasting kunt terugkrijgen. Informatie over belasting en belasting terugvragen:
Verzekeringen
Iedereen in Nederland is verplicht verzekerd voor de volksverzekeringen. Iedereen die in Nederland in loondienst werkt, is verplicht verzekerd voor de werknemersverzekeringen. Samen vormen zij de sociale zekerheid van Nederland. Ook sommige mensen die niet in Nederland wonen (maar hier wel werken) of niet in Nederland werken (maar wel hier wonen), zijn verplicht verzekerd.
Niet verplicht, maar wel verstandig om af te sluiten zijn een inboedelverzekering, een WA-verzekering en een uitvaartverzekering. Als je op reis gaat, is een reisverzekering ook aan te raden.
* Informatie over de verplichte volksverzekeringen: Sociale Verzekeringsbank.
* Informatie over zorgverzekering: 18 en Nu?.
Wonen
Als huurder heb je bepaalde rechten. In deze rubriek kan je hier meer informatie over vinden.
Huurrecht
Om een huurcontract af te sluiten moet je meerderjarig zijn. Bij een contract voor onbepaalde tijd geldt een opzegtermijn van een maand. Huur je voor een bepaalde tijd, dan heb je een tijdelijk huurcontract. Dit is bijvoorbeeld een Jongerenwoning in Amsterdam. Als jij of de verhuurder het huurcontract op willen zeggen, dan moet dat schriftelijk en aangetekend.
Geen huurcontract? Mondelinge afspraken over huur zijn ook rechtsgeldig. Neem iemand mee als je die afspraken gaat maken, bewaar je betalingsbewijzen van je huurbetalingen. Als je je huur contant betaalt, vraag dan altijd om een betalingsbewijs.
* Informatie over huren Rijksoverheid.
* Informatie, hulp en advies bij huren in Amsterdam-Noord: Stichting !Woon
Huurder en medehuurder
Als het huurcontract op jouw naam staat, dan ben je de huurder van je woning. Als je met je echtgeno(o)te of geregistreerd partner in je woning woont, dan is je partner automatisch medehuurder. Let op: dit geldt niet als je samenwoont zonder geregistreerd partnerschap! Als je met iemand anders dan je echtgeno(o)te of geregistreerde partner een gezamenlijke huishouding voert, dan vraag je bij je verhuurder aan of die persoon medehuurder kan worden. Als jij als huurder vertrekt, dan wordt de medehuurder automatisch huurder en komt niet op straat te staan.
* Informatie over huurder en medehuurder: Juridischloket
Adresonderzoek
Check altijd bij de gemeente hoeveel mensen er op jouw adres staan ingeschreven. Zijn dat er meer dan er echt wonen, onderneem dan actie. Het kan namelijk zijn dat je verantwoordelijk wordt gehouden voor bijvoorbeeld onbetaalde rekeningen van mensen die op jouw adres staan ingeschreven, maar er niet wonen. Een adresonderzoek uitvoeren kan via deze link.
Onderhuur en huurbescherming
Onderverhuren mag alleen als de verhuurder van het pand daarmee akkoord gaat. In de meeste huurcontracten staat dat onderverhuren van (een deel van) een woning niet mag. Als je onderhuurder bent, dan geniet je huurbescherming. Dat betekent dat de verhuurder een wettelijke reden moet hebben om de huur op te zeggen. Hij moet schriftelijk opzeggen, minimaal 3 maanden van te voren. Als je als huurder niet akkoord gaat met de opzegging, dan loopt het huurcontract gewoon door. De verhuurder kan naar de rechter stappen om het huurcontract te laten ontbinden.
* Informatie over onderverhuren en tijdelijk verhuren: Amsterdam.nl
* Informatie over huurbescherming.
-