Werk
Werk
Bij werk kun je denken aan verschillende dingen. Afhankelijk van je leeftijd en je voorkeur kan het gaan om een bijbaan, vrijwilligerswerk, een ‘echte’ baan of een eigen bedrijf.
We helpen je graag verder met vragen als:
* Geen werk, geen school. Wat nu?
* Waar kan ik een beroepskeuzetest doen?
* Vanaf welke leeftijd mag je werken?
* En welk werk mag je dan doen?
* Wie kan mij helpen met mijn CV opstellen/werk zoeken/reageren op advertenties?
* Hoe meld ik mij aan bij een uitzendbureau?
Je mag een bijbaantje nemen vanaf je 16e, voor je 16e mag je lichte werkzaamheden verrichten, zoals vakkenvullen of werken in de bediening.
Werk zoeken
Als je van school af komt en een baan zoekt, moet je je als werkzoekende inschrijven en gaan solliciteren. Je kunt zoeken op verschillende vacaturesites. Om een baan te zoeken en te vinden heb je bepaalde skills nodig, zoals solliciteren, jezelf presenteren en netwerken. ‘Netwerken’ betekent dat je de juiste mensen leert kennen die je kunnen helpen in je zoektocht naar een baan. Dat kunnen werkgevers zijn, maar het hoeft niet.
Een sollicitatie bestaat uit een sollicitatiebrief en een cv (‘curriculum vitae’). In de brief staat je motivatie om te solliciteren, in je cv een overzicht van je persoonlijke gegevens, opleiding en, als je die hebt, werkervaring. Als je graag bij een bepaald bedrijf wilt werken en er zijn geen vacatures, dan kun je een open sollicitatie sturen. Daarmee maak je bekend dat je graag bij dat bedrijf wilt werken.
-
Informatie algemeen: Werk, FNVjong en Rijksoverheid.
-
Informatie over werk en leeftijd
-
Informatie over netwerken.
-
Informatie over solliciteren, voorbeeld-cv’s en online sollicitatietrainingen: CNVjongeren en Werk
Bijbaan en vakantiewerk
​
Bij het JIP helpen wij jou met het vinden van een bijbaan of vakantiewerk. Kom gerust een keer langs met je CV. Je kan ook zelf aan de slag en op internet zoeken naar leuke banen.
-
Informatie over bijbanen: FNVJONG
-
Online zoeken: ZOEKBIJBAAN en Bring At Work.
-
Een bijbaan en vakantiewerk kun je op verschillende manieren vinden. Dit kan ook offline, je kan bijvoorbeeld bij een bedrijf binnen stappen met jouw CV.
Werken in het buitenland
Wil je in het buitenland aan de slag? Dat kan.
-
Informatie en advies over werken in het buitenland: Eures, GO-europe en Travelactive.
-
Werken als au-pair: Als au-pair verblijf je zes tot twaalf maanden in een gastgezin in het buitenland om voor de kinderen te zorgen en licht huishoudelijk werk te doen, in ruil voor kost en inwoning. Informatie hierover kan je vinden op Cultural Cair
-
Informatie over vrijwilligerswerk in het buitenland: Go-Europe
Eigen bedrijf
Ook als je nog minderjarig bent, kun je een eigen bedrijf starten.
Maak hiervoor eerst een afspraak met de Kamer van Koophandel (KvK). De KvK informeert je over de verschillende mogelijke bedrijfsvormen en over je rechten en plichten als (startende) ondernemer. De KvK organiseert ook speciale voorlichtingsavonden.
Als je nog minderjarig bent, moeten je ouders meetekenen of je moet ‘handlichting’ aanvragen bij de kantonrechter.
-
Algemene informatie: KvK
Geld
Geld
Je kunt op verschillende manieren met geld omgaan en geld verdienen. Je begint met zakgeld, kleedgeld en klusjes doen of oppassen. Vanaf je 16e mag je een bijbaantje nemen. Hoewel kinderen jonger dan 16 jaar dus niet mogen werken, zijn er uitzonderingen. Je mag bijvoorbeeld lichte werkzaamheden in een winkel doen. Bijvoorbeeld vakken vullen of helpen bij het inpakken.
Als je voltijd gaat studeren, krijg je meestal studiefinanciering. Als je studeert aan het MBO mag je vanaf 1 januari 2024 zoveel bijverdienen als je wil. Als je op HBO of WO niveau studeert dan heb je vanaf studiejaar 2023/2024 weer recht op de basisbeurs en mag je daarnaast zoveel bijverdienen als je wilt.
Je kunt ook een eigen bedrijf starten. Dit kun je al doen als je nog op school zit. Heb je vragen? Stel ze via mail, telefonisch, WhatsApp of kom langs bij het JIP!
Voor vragen als:​
-
Kan ik hulp krijgen bij het aanvragen van mijn zorgtoeslag?
-
Kan ik hulp krijgen bij mijn belastingaangifte?
-
Hoe vraag ik mijn studiefinanciering aan?
-
Hoe kom ik rond met mijn inkomsten?
-
Kan ik hulp krijgen met het vinden van een (bij)baantje?
-
Ik heb schulden. Wat nu?
Omgaan met geld
Alles wat je wilt weten over goed omgaan met geld vind je op de website van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (NIBUD). Handig!
Gouden regel: geef niet meer geld uit dan je hebt. Daarmee voorkom je schulden. Lenen, gespreid betalen, ‘koop nu, betaal later’ betekenen allemaal hetzelfde als schulden maken. Hier valt Klarna ook onder! Hoe meer je let op je uitgavenpatroon, hoe handiger je wordt in besparen. Maak er een sport van en geniet van wat het je oplevert!
-
Meer informatie op NIBUD.
Zak- en kleedgeld
Hoeveel zakgeld en kleedgeld je krijgt en vanaf welke leeftijd, is voor iedereen verschillend. Je kunt hierover afspraken maken met je ouder(-s).
Studiefinanciering
Als je een voltijdse of duale opleiding volgt aan een erkende hogeschool, universiteit of beroepsopleidende leerweg (bol), heb je mogelijk recht op studiefinanciering van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO).
Vanaf 1 september 2023 hebben studenten in het HBO en WO weer recht op de basisbeurs. Bijna alle studenten ontvangen deze basisbeurs.
Als je voltijd middelbaar beroepsonderwijs of voltijd volwassenonderwijs volgt en op 1 augustus 18 jaar of ouder bent, moet je lesgeld betalen.
Naast je studie mag je onbeperkt bijverdienen.
Doe je een deeltijdstudie, dan heb je geen recht op studiefinanciering.​
-
Informatie over studiefinanciering: DUO en Rijksoverheid
-
Informatie over combineren van studiefinanciering en inkomsten uit werk: FNVjong
-
Informatie over lesgeld en collegegeld: als MBO’er Lesgeld. Of als HBO’er en/of WO’er Collegegeld
Stage en geld
De stagevergoeding is een bedrag dat je ontvangt van het bedrijf of de organisatie waar je stage loopt. Die zijn echter niet verplicht om een stagevergoeding te geven. Er zijn organisaties die alleen een reiskosten-, onkosten- of kilometervergoeding aan stagiaires betalen. Die tellen niet als loon. Je hoeft er dus geen belasting over te betalen. Ontvang je een stagevergoeding van minimaal het wettelijke minimumloon en draagt je werkgever premies af, dan zijn dat inkomsten waarover je loonbelasting en sociale premies moet betalen. Maar omdat je maar een gedeelte van het jaar stage loopt (d.w.z. stage- inkomsten hebt), kan het zijn dat je te veel belasting betaalt. Die teveel betaalde belasting kun je terugvragen bij de Belastingdienst via de aangifte Inkomstenbelasting die je elk jaar kan doen vanaf 1 maart. Je doet de aangifte inkomstenbelasting altijd met terugwerkende kracht voor het voorafgaande jaar.
​
De gemiddelde stagevergoeding voor een HBO’er bedraagt tussen de € 136,–en € 227,– bruto per maand. Deze bedragen gelden voor een stage in het tweede of derde jaar van de opleiding. Voor een afstudeerstage ligt het gemiddelde tussen de € 227,– en € 454,–per maand. Er zijn geen minimum of maximum bedragen.
De meeste werkgevers bieden een stagevergoeding van 200 tot 500 euro per maand bij een 40-urige werkweek.
- Informatie over de stagevergoeding: Stage.nl
-
​Informatie over belasting betalen en belasting terugvragen: Belastingdienst
Loon
Je loon is afhankelijk van je leeftijd, het soort werk dat je doet en van waar je werkt. We hebben een paar belangrijke dingen over loon voor je op een rijtje gezet. Met vragen kun je altijd langskomen bi​j het JIP.​
-
Bruto en nettoloon: Als je werkt, krijg je elke maand een loonstrook van je werkgever: hierop staat wat je bruto verdient en wat je, na aftrek van bijvoorbeeld belasting, netto overhoudt. Het nettosalaris is het bedrag is dat je op je rekening krijgt.
-
Minimumloon: Vanaf je 15e heb je recht op het wettelijk minimumloon. Dat is het loon dat je minimaal moet krijgen. Minder mag niet, meer wel. Op FNVjong vind je het minimumloon dat geldt voor jouw leeftijd. Let op: dit zijn bruto bedragen!
-
Onderbetaling: Onderbetaling betekent dat je minder salaris krijgt dan het voor jou geldende minimumloon. Het komt vooral voor in de horeca en de detailhandel. Dus werk je in een winkel, restaurant of café, controleer dan of je genoeg salaris krijgt. Wat kan je doen als je onderbetaald wordt? Kijk hier Rijksoverheid
Uitkering
Afhankelijk van je situatie kun je recht hebben op een uitkering. Bijvoorbeeld een bijstandsuitkering, WW of een WAJONG-uitkering.
Een bijstandsuitkering is bedoeld voor personen vanaf 18 jaar die geen of te weinig inkomen hebben om ervan te kunnen leven. Jongeren kunnen online een bijstandsuitkering aanvragen via de website www.amsterdam.nl of langslopen bij een Jongerenpunt.
Let op: je moet in Amsterdam ingeschreven staan om in deze gemeente een bijstandsuitkering aan te vragen.
Je kunt op ieder Jongerenpunt van maandag tot en met vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur binnenlopen. Maak je liever een afspraak? Dat kan ook. Bel het Jongerenpunt of mail jongerenpunt@amsterdam.nl of door naar het Werk en Inkomenspreekuur bij het JIP langs te komen.
Het Werk & Inkomen spreekuur is op donderdag van 14.00 tot 16.00 uur op het JIP.
Ben je 18 jaar of ouder en je bent je baan kwijt doordat je bent ontslagen of je arbeidsovereenkomst wordt niet verlengd? Dan heb je misschien recht op een WW-uitkering. Om aanspraak te maken op een WW-uitkering, moet je bezwaar aantekenen tegen je ontslag. Of bij geen baan meer voldoen aan een aantal voorwaarden om WW aan te vragen.
Een WAJONG-uitkering is voor jongeren die chronisch ziek zijn of een handicap hebben.
​​​​​
-
Informatie over de bijstandsuitkering: Jongerenpunt en Werk.nl,
-
Informatie over WW-uitkering: Werk.nl, Vakbonden FNV, CNV en bij het Juridisch Loket Amsterdam,
-
Informatie over de WAJONG-uitkering: Werk.nl.
​
Belasting
Iedereen die werkt, betaalt belasting. Dat gaat voor een deel automatisch: je werkgever houdt een bedrag in op je salaris. Als je werkt moet je zelf, eens per jaar, belastingaangifte doen. Je geeft dan aan de Belastingdienst door wat je hebt verdiend in het kalenderjaar vóór je aangifte. Blijkt uit je aangifte dat er te veel belasting op je salaris is ingehouden, dan krijg je het teveel ingehouden bedrag terug. Als blijkt dat er te weinig belasting is ingehouden, dan moet je het te weinig betaalde bedrag betalen aan de Belastingdienst. Belastingaangifte doe je elk jaar digitaal, vanaf 1 maart en vóór 1 mei. Als je belasting wilt terugvragen, moet je eerst aangifte doen, ook als je daarvoor geen oproepbrief van de Belastingdienst hebt ontvangen.
-
Informatie over Belastingaangifte. Je kunt hier ook om uitstel vragen om aangifte te doen.
-
Hulp bij je aangifte? Kom langs bij JIP, wij helpen je graag. Ook kan je terecht bij de Juridisch Jongeren Coaches van perMens.
Schulden
Kom je niet uit met je geld of heb je schulden? Kom in actie! Je kan terecht bij onderstaande organisaties.
-
Jongerenschuldhulpverlening van Buurtteam Amsterdam-Noord. Bij Buurtteam Amsterdam-Noord werken schuldhulpverleners die je helpen als je bijvoorbeeld te maken hebt met incassobureaus. Ook kunnen ze je helpen met regelingen treffen en jouw schulden in kaart te brengen.
-
Op zelf je schulden regelen vind je meer informatie over hoe je van je schulden af kunt komen.